Powstanie Warszawskie- Rzadki Polski Orzeł Konspiracyjny – Pruszków

Jeden z rzadszych orłów konspiracyjnych Armii Krajowej, będący pierwszą wersją orła pruszkowskiego, wyprodukowanego w niewielkim nakładzie, ze względu na odrzucenie tego wariantu przed rozpoczęciem produkcji seryjnej. Orzeł wykonany w Pruszkowie pod Warszawą, produkowany na przełomie 1943/44 roku. Orły tego typu w obu wariantach noszone były podczas Powstania Warszawskiego przez Powstańców Warszawskich. Polski Orzeł na czapkę wykonany z cynku, przedstawiony w formie orła z rozpostartymi skrzydłami ku górze, orzeł w koronie, siedzący na tarczy amazonek. Na tarczy amazonek została umieszczona tarczka wewnętrzna z symbolem kotwicy opatrzonej dodatkowym elementem-poziomą linią przecinającą znak w połowie wysokości. Rewers orła bity z kontrą, brak mocowania. Orzełek delikatnie wygięty pod czapkę. O tej wersji orła wspomina książka Tomasza Zawistowskiego. „Polskie Orły na Czapki 1939-45” na stronie 192, ilustracja 368. Orzełek wyprodukowany w domu Henryka i Janiny Raczyńskich z Pruszkowa. Orzełek szeroko opracowany przez Pana Tomasza Zawistowskiego w książce “Polskie Orły do Czapek w latach 1939-1945”, strona 192-193, oraz w artykule jego autorstwa “Orły ze znakiem Polski Walczącej” : 

http://www.polska1918-89.pl/pdf/orly-ze-znakiem-polski-walczacej,1580.pdf?fbclid=IwAR3tEBVjG Sk1Xl6K3Tq3mF67MegLFfosFVh6XYSO4JKtEYzDzHfzc1RNark

 Poniższe informację pochodzą z jego artykułu:

 “Orły pruszkowskie. Działające od 1920 roku w Pruszkowie Zakłady Przemysłowe Stowarzyszenia Mechaników Polskich z Ameryki zajmowały się w latach trzydziestych produkcją na potrzeby polskiego przemysłu zbrojeniowego, wytwarzając m.in. słynne działa przeciwpancerne na licencji Boforsa. W czasie okupacji zakłady zostały przejęte przez fi rmę Warschauer Vereinigte Maschinenfabrik (WaVerMa), która uruchomiła w nich produkcję dział samobieżnych Sd. Kfz. 124 Wespe. Organizacja konspiracyjna ZWZ/AK wykorzystywała zakład do własnych celów, wytwarzając potajemnie m.in. iglice do zapalników granatów, iglice do zamków karabinowych i przeciągacze do produkcji luf. Na przełomie lat 1942 i 1943 jeden z konspiratorów, Henryk Raczyński „Mur”, otrzymał od swego kolegi, inż. Zbigniewa Kredoszyńskiego, propozycję podjęcia produkcji orłów dla żołnierzy Armii Krajowej. Matryce, stemple i wykrojniki, wykonane nakładem kilkumiesięcznej pracy i z pomocą grawera Henryka Lirscha, zostały przemycone do WaVerMy i tam zahartowane. Produkcję orłów małżeństwo państwa Raczyńskich podjęło we własnym domu w Pruszkowie. Pan Henryk wytłaczał orły na prasie postawionej na oknie łazienki i wycinał je wykrojnikiem, a pani Janina lutowała do rewersów druciki mocujące. Ryzyko wpadki było duże – o mało co nie nastąpiła ona w trakcie wynoszenia z zakładu zahartowanych narzędzi. Innym razem bliski odkrycia prawdy był niemiecki oficer – sublokator państwa Raczyńskich. Historię produkcji orłów znamy dzięki dwóm źródłom. Pierwszym jest wywiad z państwem Raczyńskimi, opublikowany w roku 1972 w wydawanym przez ZBOWiD tygodniku „Za Wolność i Lud”, drugim zaś artykuł z 1996 roku autorstwa Zdzisława Zaborskiego „Błyskawicy”, syna dyrektora słynnej fabryki ołówków „St. Majewski”, a w 1944 roku żołnierza VII Obwodu AK „Obroża”. Rysunek godła był dość prosty. Na tarczy amazonek była umieszczona tarczka wewnętrzna z symbolem kotwicy opatrzonej dodatkowym elementem – poziomą linią przecinającą znak w połowie wysokości. Trudno orzec, co miała ona symbolizować. Być może chodziło o wprowadzenie do monogramu wiązanego z liter P i W dodatkowego elementu w postaci łacińskiego krzyża? Wiadomo, że pierwsza wersja orła nie została zaakceptowana przez zleceniodawców. Można się domyślać, że wskutek tej decyzji cały proces przygotowania matrycy, stempla i wykrojnika, wraz z najbardziej ryzykownym hartowaniem pod okiem nieprzyjaciela, musiał zostać powtórzony. Druga wersja, różniąca się nieco rysunkiem, z charakterystyczną, wąską tarczą amazonek, została przyjęta – organizacja przydzieliła środki na zakup blachy i rozpoczęto produkcję seryjną…”