II RP Odznaka Żandarmerii Obrony Lwowa 

Odznaka owalna w wieńcu laurowym. W środku znajduje się orzeł strzelecki siedzący na tarczy amazonek oraz dwa skrzyżowane karabiny typu Mannlicher M1895. Na wieńcu napis “Żand.W.P” (Żandarmeria Wojska Polskiego) oraz daty “1-22.XI.1918”, (1-22 Listopada, walki o Lwów). Na dole wieńca Herb Lwowa.  Jedna z końcówek karabinów nadłamana.

 Odznaka bita ze sztancy, na rewersie dwu-cyfrowy numer. Numer został zasłonięty, zainteresowanym osobom mogą być wysłane zdjęcia z widocznym numerem. 

Spis Żandarmerii Obrony Lwowa wymienia 105 nazwisk, jednak nie jest on pełny. Ocenia się że łącznie było nie więcej jak 150 osób jak i wykonanych odznak. Jedna z najrzadszych odznak okresu II Rzeczypospolitej.

„Pierwszy oddział żandarmerii powstał już 2 Listopada w szkole Sienkiewicza. Miał on w części miasta zajętej przez Wojsko Polskie pełnić zadanie tzw. defensywy, zajmował się więc tropieniem szpiegów ukraińskich, przeprowadzaniem rewizji w poszukiwaniu ukrytej broni i materiału wojennego, uniemożliwiał nadużycia, internował i badał jeńców wojennych oraz podejrzane osoby cywilne, pełnił służbę bezpieczeństwa publicznego. Komendantem tego oddziału był początkowo kpt. Tadeusz Zubrzycki, a od 6 listopada pchor.żand.Hipolit Wyrzykowski. 

Oddział ten zmienił się w ekspozyturę żandarmerii, gdy Naczelna Komenda rozkazem dz.nr 3 z 6 Listopada zarządziła zorganizowanie żandarmerii obrony Lwowa wyznaczając na jej komendanta początkowo Jana Mariana Schaffa. Komenda żandarmerii podlegała odtąd Naczelnej Komendzie. 

Właściwa organizacja żandarmerii obrony Lwowa była przeprowadzona z chwilą mianowania rozkazem dz. Naczelnej Komendy nr 8 z 11 Listopada komendantem żandarmerii płk. Adama Hełm-Pirgo, a jego zastępcą i organizatorem żandarmerii mjr.żand.Wiktora Sasa-Hoszowskiego. Przy organizowaniu pracował także od 7 listopada ppor Edward Gott. 

Żandarmeria składała się z kompanii egzekutywy i patrolu koniecznego przy komendzie żandarmerii oraz ekspozytur na każdym odcinku i posterunków. Głównym zadaniem żandarmerii obrony Lwowa było utrzymanie bezpieczeństwa na tyłach walczącego wojska, ochrona ludności cywilnej i jej mienia. Żandarmi pełnili też służbę łączności, wywiadowczą, a ich spostrzeżenia i raporty były nieraz pomocne w decyzjach taktycznych poszczególnych odcinków. Tropili oni szpiegów, tępili bandytyzm, byli też niejednokrotnie ścigani do wzmocnienia frontu jako rezerwa bojowa Naczelnej Komendy. Ekspozytura w gmachu b.żandarmerii austriackiej przy ul. Leona Sapiehy 1 była stałym wzmocnieniem frontu II odcinka, a kompania egzekutywna brała skuteczny udział w walce 14 listopada na Górze Stracenia i Kleparowie po Zamarstynów. Żandarmeria korzystała z pomocy milicji wojskowej i milicji obywatelskiej oraz kolejowej. Po oswobodzeniu Lwowa żandarmeria OL stała się podstawą organizacji żandarmerii polowej i krajowej.